Wat maakt jou gevoelig voor werkstress? Gevoeliger dan jouw collega’s? Welk type werknemer ben jij? In dit blog gaan we op die vragen uitgebreid in. We geven jou inzicht en 10 praktische tips om werkstress te verminderen. En inzicht in hoe werkstress nu eigenlijk ontstaat. Een uitermate leerzaam blog voor mensen die werkstress ervaren en mensen die te maken hebben met werkstress.
Gevoelig of minder gevoelig voor werkstress?
Niet alle stress is negatief. Een bepaalde mate van stress kan zelfs zorgen voor betere prestaties. Sommige werknemers verzetten met veel enthousiasme en plezier bergen werk zonder op te branden of ziek te worden. Terwijl de ander worstelt met het gevoel van onvrijheid en negatieve gevoelens. Vanwege deze tegenstrijdige gevoelens kan het werk jou ziek maken of een genezend (therapeutisch) effect bij je teweegbrengen.
Momenteel geeft echter één op de drie werkenden aan, zich minstens eens per maand aan het einde van de werkdag “leeg” te voelen. 1 van de 9 mensen voelt zich eens per maand of vaker door het werk emotioneel uitgeput of voelt zich in de ochtend al moe bij de confrontatie met het werk.
Wat maakt dat jij werkstress ervaart?
Stress ontstaat als er aan jouw werksituatie of functie bepaalde eisen worden gesteld waar jij op een gegeven moment, met de voor jou persoonlijk beschikbare capaciteit, niet meer aan kan voldoen. Dit kan te maken hebben met o.a. de moeilijkheidsgraad, hoeveelheid taken en beschikbare tijd om de werkzaamheden uit te voeren. Het onderstaand plaatje geeft dit principe mooi weer.
Stress is het gevolg van een ernstige verstoring tussen de mate van belasting en jouw draagkracht. Je kunt ermee geconfronteerd worden, doordat het bij je begint te “schuren” tussen willen en kunnen. Dát maakt dat jij werkstress ervaart. Extra werkdruk ontstaat als jouw wijze van werken en/of handelen óók nog eens belangrijke of grote gevolgen heeft. Wanneer dergelijke werkdruk langdurig té groot is, kun je als reactie op deze externe prikkels, zowel geestelijk als lichamelijk uiteindelijk behoorlijk uit balans raken.
Typische stressveroorzakers
- Onzekerheid over de toekomst van het werk door o.a. reorganisatie
- Onvoldoende ondersteuning en gebrek aan contact met collega’s, door o.a. alléén nog gebruik van PC of smartphone voor communicatie
- Vaak of altijd ook buiten werktijd bereikbaar moeten zijn
- Een overload aan informatie ervaren via de mail, telefonisch en/of App
- Te veel/weinig of te moeilijk werk of verantwoordelijkheid
- Het gevoel hebben geen invloed te hebben op het werk
- Geen waardering voor persoonlijke inzet of als team
- Overschrijding van jouw eigen normen en waarden
- Weinig afwisseling in de uitvoering
- Onduidelijkheid over jouw taken
- Excessieve en inflexibele werktijden
- Onvoldoende ontwikkeling voor een passende loopbaan
- Conflicten, onrechtvaardig, respectloos en/of ongewenst gedrag van collega’s of leidinggevenden
- Langdurige disbalans tussen werk en privé
- Werkomstandigheden zoals; slecht ingestelde werkplek, lawaai, slechte verlichting, zwaar werk, te koud/te warm, trillingen, werken met chemisch agressieve stoffen etc.
- Gestelde deadlines
Wetenschappelijk stressmodel
In de wetenschappelijke stresstheorie is het Jobs-Demands-Resources Model van o.a. Prof. W. Schauffeli een van de meest gerenommeerde modellen om werkstress goed in kaart te brengen. We wilden jou dit model niet onthouden, maar het voert voor dit blog te ver om dit model verder uit te leggen. Hiervoor kun je met ons contact opnemen.
Welk type werknemer ben jij?
Iedereen beleeft en ervaart het welbevinden op het werk op de eigen manier. Hieronder vind je 5 specifieke types voor werkende mensen. Welk type werknemer ben jij?
- De bevlogen werknemer
Je hebt veel werkenergie. Je houd van je werk en je straalt ook plezier uit. Je doet gemiddeld meer dan er van jou gevraagd wordt en je vindt het werk spannend, uitdagend, leuk en voelt je betrokken. Je werkt met hart en ziel en jouw werk geeft je juist energie! Je kunt je ook op tijd ontspannen en hebt een goede balans tussen werk en privé.
- De “nine-to-five” werknemer
Als dit type herkenbaar voor je is, dan heb je mogelijk veelal de opvatting: “Werken is best leuk, maar je moet het niet overdrijven”. Je doet niet méér, maar ook niets minder dan dat er van jou verwacht wordt. Je neemt jouw werk wél serieus en je voelt je verantwoordelijk voor de dingen die je doet. Je bent betrouwbaar en competent, maar zeker geen uitslover. Naast je werk vind je ook nog heel veel dingen leuk waar je van geniet.
- De workaholic werknemer
Je toont een hoog activiteitenniveau gekoppeld aan weinig werkplezier. Je maakt heel veel uren en bent praktisch alléén maar aan het werken. Het werk is alles voor je, van de ochtend tot in de avond. Je voelt je onmisbaar. Als workaholic baal je er soms van dat je het zo druk hebt met je werk, maar kunt je werk moeilijk loslaten. Zelfs in het weekend of tijdens de vakantie. Je voelt je uitermate betrokken en verantwoordelijk. Werkt onvermoeibaar door, daar waar collega’s al afgehaakt zijn. Het is niet snel goed genoeg en je bent erg competitief ten opzichte van ander collega’s. Verder heb je weinig interesse voor andere dingen of activiteiten waarvan je zou kunnen genieten.
- De gestreste werknemer
Je voelt innerlijke onrust en de hele dag opgejaagd. Je hebt voor jouw gevoel té veel te doen in té weinig tijd. Je voelt je erg verantwoordelijk en super toegewijd aan je werk. Wilt alles het liefst zelf en alleen doen en oplossen. Je hebt behoefte aan waardering voor jouw persoonlijke inzet en zet er daarom vaak nóg even een tandje bij als het moet. Als iets niet gaat zoals jij gepland of gewild had, raak je meteen uit balans. Je merkt dat je het overzicht over de werkzaamheden steeds sneller verliest en prioriteiten niet meer goed kunt stellen. Je neemt té weinig “adempauzes”. Je bent sneller emotioneel geraakt en hebt een kort lontje.
Het hele weekend heb je nodig om “bij te tanken” voor de werkweek die erop volgt.
- De opgebrande werknemer (burn-out)
Kenmerkt zich door een combinatie van vermoeidheid en ontevredenheid. Je voelt je uitgeput en hebt moeite je op je werk overeind te houden. Er is geen energie meer doordat je té lang té veel van jezelf gegeven hebt. Wat voorheen makkelijk ging, kost jou nu heel veel energie en inspanning. Je wordt onzeker en vraagt je af of je het werk nog wel leuk vindt en de huidige baan nog wel bij je past. Je bent nauwelijks nog enthousiast over het werk en ervaart dat er nog weinig te lachen valt. Je sleept je steeds vaker door de dag. Ook krijg je de laatste tijd meer last van allerlei “vage” klachten. Je slaapt slecht, eet slecht en zit veel te piekeren. Voor jou voelt werken momenteel als afzien.
Karaktereigenschappen
Het heeft helemaal niets met zwakte te maken als je stressgevoelig bent. Juist de mensen die een sterk doorzettingsvermogen, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben en vaak zéér loyaal zijn naar hun omgeving hebben een grotere kans op het opbouwen van veel spanning. Het karaktertype speelt hierbij vaak een onderliggende en belangrijke rol voor het krijgen van werkstress of burn-out klachten. De mate waarin één of meerdere karaktereigenschappen tot uiting komt, kan meespelen en bepalend zijn voor jouw stressgevoeligheid. Om dit dieper te onderzoeken hebben wij een mooie tabel ter beschikking. Je kunt je mogelijk herkennen in één of meer van deze types: de duizendpoot, de individualist, de perfectionist, de zorger, de uitslover en de oververantwoordelijke. Wil je hier meer over weten en hierover dieper in gesprek willen gaan, neem dan contact met ons op.
10 tips voor minder werkstress
Er zijn vele manieren om werkstress te verminderen. Hieronder volgen 10 TIPS:
- Sta eens écht even stil bij wat bij jou de werkstress veroorzaakt. Is het púúr het werk of zijn het jouw gedachten over HOE jij zélf met dit werk wilt omgaan en daardoor bij jou stress(gedrag) teweeg brengt?
- Durf hulp te vragen! Vaak schuilt er een gevoel van schaamte of falen in je, als je niet om hulp vraagt. Het is vaak jouw eigen overtuiging en gedachte zoals mogelijk een ander over jou denkt. Stap daar eens overheen en kijk wat het je oplevert. De ander vindt het juist vaak fijn om je te kunnen helpen, als die weet dat jij “overloopt” in het werk. Door meer en beter te samenwerken ontstaat er meer verbinding met elkaar. Er komt vast een moment waarbij jij dan ook graag weer iets voor een ander terug kunt doen, als die hoog zit.
- Maak jouw werkstress tijdig bespreekbaar bij jouw collega’s of leidinggevende om uitval te voorkomen. Als jij je niet uitspreekt over dát wat jou stress geeft, is men zich er ook vaak niet eens van bewust dat jij als zodanig stress ervaart. Geef aan wat jou/wie zou kunnen helpen om de werkstress te verminderen. Wat heb jij nodig?
- Wordt assertiever en zeg eens een keer op een prettige manier “nee”. Als collega’s eenmaal gewent zijn dat jij het “centrale loket” ben dat altijd “ja” zegt, weet men juist altijd JOU te vinden voor extra (over)werk of overname van taken.
- Delegeer werkzaamheden/taken waarbij het antwoord op de vraag “Waarom ik?” je niet duidelijk zijn. Heb vertrouwen in de ander en laat angst om de “controle” van een taak te verliezen los en accepteer dat een ander het wellicht iets anders zou doen dan jijzelf.
- Stel eerst duidelijk jouw eigen doelen. Waar is mijn functie voor bedoeld en mijn belangrijkste verantwoordelijkheidsgebieden? Wat moet conform de afspraken mijn output zijn en welke taken horen daarbij? Zit ik wellicht werkzaamheden/taken te verrichten die alleen belangrijk zijn in de ogen van de ander?
- Vraag je eens af of dé vraag wel altijd voor jou is? Sta jij altijd als eerste op met “dat doe ik wel even”. Kijk eens wat er gebeurt als jij eens niet als eerste reageert. Meestal lost het zich dan toch wel op, doordat een andere collega zich aanbiedt.
- Begin de dag met het bepalen van eerst jouw eigen prioriteiten. Maak een dagplanning die voor jou, met jouw pakket aan werkzaamheden haalbaar is om af te krijgen. Beloon jezelf als dat ook gelukt is. Dit motiveert deze werkwijze ook voor de volgende dag voor jou.
- Zet pop-ups van tussentijds binnenkomende mail uit, dat geeft zóveel meer rust. Je wordt tussentijds niet meer afgeleid of “verleid” om tóch het binnengekomen mailtje snel even te lezen.
- Ben milder voor jezelf! Moet jij veel van jezelf? Leg je voor jezelf de lat niet te hoog? Neem eens de tijd om van een afstandje naar jezelf te kijken, als je weer als een gestreste “miep-miep roadrunner”, zit te werken. Is dit nou waar jij blij en gelukkig van wordt? Hoe lang doe je dit nu zo? Hoe lang denk je dit nog zo vol te houden? Bedenk eens wat het verschil is tussen jou en die andere collega, die er voor jouw gevoel “de kantjes vanaf loopt”. Terwijl hij juist vindt dat hij rustig en efficiënt zijn werkzaamheden verricht.
Helaas zijn niet alle tips en tools te beschrijven in alléén deze blog. Het zijn er gewoon té veel. De belangrijkste tips heb ik voor je op een rij gezet en hoop dat je met tenminste één van deze tips voor jezelf al aan de slag kunt.
Wil je voorkomen dat je écht vastloopt in jouw werkstress? Wil jij samen met mij onderzoeken hoe we jouw werkstress kunnen verlichten? Durf jij hiervoor uit jouw comfortzone te stappen? Ga dan met mij eens een verhelderend coachgesprek aan en neem contact met me op voor een persoonlijke kennismaking via onze contactpagina.
